Nijerya Aile Yapısı

Afrikalı bir çocukla görüştüğüm akrabalar arasında duyulmaya başlandıktan sonra çoğu kişi "yapamazsın kültürlerimiz farklı, neyiniz ortak ki, neyini sevdin, Türkiye'de adam mı kalmadı" diye söylenip durmuştu. O zamanlar gayet kendimden emin "biz kültürel farklılıkları görmüyoruz, ikimizde kültürlerimizi bir kenara bırakıp İslamı ortak payda yapacağız" diye artistlik yapmıştım. O aralar aşırı bir İslamcıyım, sokakta milleti İslama davet edecek kıvama gelmişim, her ortamda bir şekilde muhabbet açıp kendimce insanları ikna etmeye çalışıyorum(İbrahimle çalışıyoruz), Özyeğin gibi bir üniversitede mescit büyütülsün, cuma saatlerinde sınavlar dersler iptal olsun diye imzalar filan topluyoruz baya idealistiz hani🙈 İslamın birleştirici gücüne sığınıp haydi bismillah dedik, nişanı taktık. Bizim aile genel itibariyle klasik Anadolu ailesinin bir kaç tık relax hali. Aile genelinde cuma namazı, bayram namazı, kandiller vs önemlidir ama bir haremlik selamlık oturalım anlayışı yoktur mesela. Ailelerin tanışma faslına gelince sıra İbrahim haremlik selamlık oturmayı tavsiye etti. Nijerya'da kadınlar ve erkekler birlikte oturmazlarmış. Babanın ve annenin ayrı otuma odaları/misafir kabul etme odaları olurmuş. Genelde minimum iki katlı olan evlerde giriş kattaki salon babaya ait olurken üst kattaki salon anneye ve onun kadın misafirlerine ait olurmuş. Dakka bir gol bir; bizim evde tek oturma odası vardı😂 Birde ilk kez gelineceği için herkes herkesi görsün herkes herkesle konuşsun istedik hep birlikte oturduk. Kayınvalidem tanışma merasiminde o kadar sessizdi ki, annem bana "sor bakalım Abbas Bey'e hanımı bu evliliği onaylamıyor mu?" diye çeviri bile yaptırdı. 😂 Normalde kayınvalidem o kadar konuşkandır ki kendi insanlarıyla, sessizlik sözcüğüyle uzaktan yakından ilişkisi olacağını hayal dahi edemezsiniz. Annemin sorusuna kayınpederimin cevabı netti "ben varken o konuşmaz" biz noluyooruzz ya olduk tabi hep birlikte. Kadınlar bu kadar mı silik bu kadar mı geri planda Afrika coğrafyasında dedik. Buraya taşınınca gerçeğin böyle olmadığını fark ettim. Afrikalı kadın Türk kadınına oranla daha dominant daha dediğim dedik ve kaprisli haaa unutmadan birde ciddi ciddi erkek kullanma kılavuzuyla dünyaya geliyorlar bence. Çok evlilik erkekler için yasal ve yaygın olsada genç kızlar arasında çok sevgililik oldukça yaygın.. Türkiye'deyken arkadaşlarım olsun akrabalarım olsun erkek arkadaşı olan hiç bir kızın birden fazla sevgilisinin olduğunu görmemiştim. Tabi Türkiye'de de vardır bu tarz takılan insanlar ama ben gözlerimle görmedim. Burda sayısız olaya şahit oldum. Kızın sevgilisi var, nişanlısı var, ayrıca başka evli bir sevgilisi daha var. Birine arabasının parasının bilmem kaçını ödetip araba aldırıyor, ötekine yurt dışından kıyafetler, çamaşırlar, parfümler getirtiyor, nişanlıyla da ailesini mutlu etmek için zaman geçiriyor. Sonrasında ailesini mutlu etmek için o adamla evlenip aklı diğerlerinde kaldığı için boşanıyor, İslama göre bekleme süresi dolunca tekrar telli duvaklı düğün yapıp evleniyor. Evlilik burda duygusaldan daha ziyade pek bir parasal. Sevgi, saygı, sadakat, para ve güçten sonra geliyor tabi geliyorsa. Evliliğin maddi olarak bir kadına ne katacağını düşünerek evlilik kararlarını veriyorlar. Genelleme gibi olmasın, bütün Nijeryalılar böyledir demiyorum, karşılaştığım olaylara göre yazıyorum ama  aşk evliliği yapan, aile bağlarına önem veren, sevdiğine bağlı Nijeryalı kadınlar yok demek değil kesinlikle. Erkekler içinde durum bundan farklı değil aslında. Erkekler içinde genç ve doğurgan olması çok önemli. 80 yaşındaki adam 16lık kızla evlenebiliyor ve bunu sadece Müslümanlar yapmıyor. Çok çocuk ve çok eşlilik Afrika'da erkeğin gücünün simgesi. Gerçi sadece Afrika'da değil genel olarak dünyada böyle. Halis Toprak'ı da unutmadık... Ne yazıkki bizim ülkemizde de bu tarz çarpık ilişkiler gözlense de burda bir nevi sektör haline gelmiş. "Sugar Daddy-Sugar Mommy" kavramları var literatürde. Genç kızların ya da genç erkeklerin tamamen finansal ihtiyaçlarını karşılamak için babaları hatta dedeleri ya da anaları hatta anneanneleri yaşındaki kişilerle ilişki yaşaması.. Bu konuya değinen, bu konuyu eleştiren onlarca şarkı, Nollywood filmi olmasına rağmen hala bu durum ne yazıkki yaygın. Umarım birgün bu ülkenin gençleri diğer ülkelerdeki yaşıtları gibi kaliteli eğitime, ulaşıma, sağlık hizmetlerine rahatça ulaşabilir, kendi paralarını ahlaklı bir yoldan kazanıp kimseye ihtiyaç duymadan yaşayabilirler. Biz aile hayatına geri dönelim. 

Müslümanlar bu ülkede şeriat kanunlarına göre yaşıyorlar bu sebepten ötürü çok eşlilik yasal ve soyadı kanunu yok. Biz evlenirken bizi zorlayan, evrak süreci uzatan bir mevzuda buydu. Ülkede hala nüfus cüzdanı yok, soyadı kanunu yerine çocuklar için babalarının adları kadınlar için kocalarının adları soyadı olarak kullanılıyor. Eşimin adı İbrahim(aslında Ibrahim malumunuz İngilizce'de büyük harf İ yok, bu durum evrak işlerini epey uzatmıştı evlenirken :) ) babasının adı Abbas dedesinin lakabı(Adı bile değil) Tafida yani eşimin soyadı ABBAS TAFIDA. Türkiye'de evlendiğimiz için Türk Medeni Kanunu'na göre benimde soyadım eşimin soyadının aynısı oluyor ama Nijerya kanunlarına göre (İslami uygulamaya göre) aslında soyadımın Ibrahim Abbas olmalıydı. Şu an ben sanki kayınpederimin eşi gibi oluyorum burdaki uygulamaya göre, ismimi yazdığım söylediğim her yerde eşinizin adı Abbas mı diye soruyorlar🙈 Gel gelelim asıl sorunun patlat verdiği yere Malik'in soyadı. Malik hem Nijerya hem TC pasaportu alacak, ülkeye girip çıkarken iki pasaportunu da kullanması gerekecek. Eğer TC kuralarını takip etmemiz gerekirse soyadı Abbas Tafida olmalı, Nijerya usulüne göre ise Ibrahim Abbas.  Kulağa çok karışık geliyor biliyorum ama durum bu. Bizde bu sorunu çözmek için Ibrahim'i ikinci isim olarak verdi ve ortaya şu değişik isim çıktı: Abbas Ibrahim Abbas Tafida. Malik oğlumuzun resmi adı değil, sadece lakabı aslında, kulağına ezanla okunmuş filan değil. Nijerya'da lakaplar isimlerin önüne geçmiş durumda. Bizim ailede çok nadir insanlara ismiyle hitap edilir. Eşime Abba deriz mesela, evin büyüğü, saygı değer kişi demek Hausaca. Eşimin abisinin adı Muhammed ama Awal diyoruz, Arapça birinciden geliyor. Yeğenlerden birinin adı Fatıma kayınvalidenin adı ama Sakura diyoruz, Malik'in adı Abbas ama demiyoruz. Burda herkes aile büyüklerinin ismini çocuğuna veriyor ama sonra o kişiye duydukları saygıdan ötürü çocuğu o isimle çağıramıyorlar. O ismi söyleyemeyeceksek ne diye koyuyoruz diyorum cevap yok, burda hayat pek sorgulanmaya gelmiyor. 

Abuja'da en sık göreceğiniz ev türü

Saygı gereği burda yapılan başka değişik adetlerde var misal  yerde oturmak ve büyüklere yemek götürmek. Baba ya da amca evin erkeği evdeyken çocuklar asla koltuğa oturamıyor, yerde halıda oturmak zorundalar. İlk başlarda beni baya zorlamıştı bu durum. Sen beyazsın gel koltuğa otur deselerde eşim yerde otururken ve bu onların kültürüyken ben nasıl olurda koltukta oturabilirdim ki bende yerde oturdum. Sadece hamileliğin son zamanlarında koltuğa oturdum gittiğim her ortamda. Yemek götürme mevzusuna gelecek olursak, daha önce İnstagram'da paylaşmıştım. Burda kayınvalidemi, teyzeleri, amcaları yemeğe davet edelim diye birşey yok. Yemeğini yapıyorsun, food flask denilen termos kaplara koyuyorsun büyüklerin evinin yolunu tutuyorsun. Onlara varınca da evin babası erkek çocuklarıyla ya da tek başına ya kendi odasında ya da kendi salonunda yerken sende evin kadınlarıyla yemeğini yerde yiyorsun, hemen hemen her evde yemek yerde yenilmesine rağmen yer sofrası kültürü yok. Evdekiler ne yerse halıda o yemekten nasibini alıyor. Daha önce de söylediğim gibi karı koca burda birlikte uyumuyor, her birinin kendine ait odası var. Kadınlar genelde yakın arkadaşlarını, akrabalarını yatak odasında misafir etmeyi tercih ediyor. Kadının kendine ait salonu olsada seni yatak odasında misafir ediyorsa bu sana olan yakınlığının ve saygısının bir göstergesi oluyor. Zaten Nijerya'da her odada banyo ve tuvalet bulunduğu için misafir tüm ihtiyaçlarını evdeki erkekleri görmeden giderebiliyor. Yemeklerde evdeki kadın ya da erkek hizmetliler tarafından odaya getiriliyor. İşte burda benim devreler yanıyor. Evdeki baba erkekte hizmetli adam erkek değil mi? Evdeki babaya haremlik selamlık gerekiyorda hizmetliye gerekmiyor mu? Elin adamı nasıl seni ev kıyafetleriyle kimi zaman gecelikle bile görebiliyor ben anlamıyorum, inşallah hiç bir zamanda anlamam. Instagram'da bu ayrı yatak odası mevzusu paylaşınca çoğu kişi o çocuklar nasıl oluyor diye sordu, inanın bilmiyorum. Ayrı odayı neden tercih ettiklerini de anlamıyorum. Çoğu kendini daha rahat hissettiğini, kocasıyla sürekli vakit geçirmek yerine kafasını dinlemeyi tercih edeceğini söylüyor. Çok eşlilikten ötürü mü odalar ayrı diye soranlar oldu ama hayır onunla ilgisi yok çünkü tek eşlilerde de ayrı odalar gözlemledim ve çok eşli olup tüm eşleriyle aynı evde yaşayanını görmedim. Genelde her eşe aynı tarzda ev açıp aynı model arabalar alıyorlar. Ayrı oda tamamen rahatına düşkünlükten; adamın horultusunu çekeceğime rahatça TV'mi izlerim/dinlerim diyor kadınlar. Dinlerim diyorlar çünkü kimi evlerde o TV 24 saat hiç kapanmıyor, ve çocuk odası olsun, salon olsun, yatak odası olsun her odada birbirinden büyük TV'ler yer alıyor. Nijeryalı kadın rahatına pek bir düşkün. Evlerde ne bulaşık makinesi, ne çamaşır makinesi ne de elektrikli süpürge var ama hemen hemen her evde bir ya da iki hizmetli var. Eğer küçük çocuk varsa en az bir bakıcı, okul yaşında çocuklar varsa da iki araba ve şöför şart. Bu iki araba babanın arabası dışında iki araba. Bir arabayla çocuklar okula, kursa vs götürülmeli şöför onlarla ilgilenmeli diğer arabayla da anne dilediğince gezmeli. Eğer mümkünse anne de dışarı çıkarken şöför kullanmayı tercih ediyor çünkü şöföre sahip olmak, kendi arabanı kendin sürmemek, çantanı başkasına taşıtıp, kapını şöföre açtırmak güç göstergesi. Bunları okudukça eminimki gözünüzün önünde beliren açlıklar  kıtası Afrika imajı yerle bir oluyordur, madem bu kadar zenginler nasıl insanlar açlıktan ölüyor diyorsunuzdur. Dünya'nın neresinde sosyoekonomik sınıf eşitliği var ki Afrika'da olsun? Burdaki sınıf ayrımını bu kadar görünür kılan şey orta sınıfın olmaması. Tam bir zıtlıklar ülkesi Nijerya. Şimdilik kalın sağlıcakla :)