Nijerya'nın Kayıp Çocukları Almajiriler

 Trafik lambasının yanmasını beklerken ya da pazarda alışveriş yaparken birden bire kuşatıverirler etrafınızı onlarca çocuk. Masum ve içinize dokunan bakışlarıyla Allah'ın adını sık sık zikrederek "fi sabil lillah Hajiya" diyen sesleri kulaklarınızda yankılanır. İlk başta İstanbul'da sokaklarda dilenen çocuklardan bir farkları olmadıklarını düşünüp sadece hallerine üzülmüş, ailelerine veryansın etmiştim. Pek de üzerinde durmamıştım, ta ki bir gün alışveriş yaparken "My life as an Almajiri" kitabına denk gelene kadar. Çocuk kitabı olmasına rağmen kitabı alıp bir çırpıda bitirdim. Kitap anlattığı hikaye sayesinde içimde Almajirilere karşı merak duygusu uyandırdı, bu konuyla ilgili araştırma yapmaya, sorular sormaya başladım. Meğerse her gün sokaklarda gördüğüm ellerinde plastik tabaklarla dilenen çocuklar Almajiri denilen bir sistemin parçası- kurbanıymış. Peki kim bu Almajiriler? Onları sokakta dilenen diğer insanlardan ayıran ne?

Arapça Al Muhajir sözcüğün değişerek Hausa diline geçmesiyle Almajiri haline gelen sözcük İslam dinin öğrenmek için evini yurdunu terk eden öğrenci anlamına gelmektedir. 11.yüzyılın dolaylarında gerçekleşen İslami Cihad hareketinden sonra ortaya çıkan Almajiri sistemi 1904 yılın kadar oldukça başarılı olmuş, dönemin liderleri, emirleri ve zenginleri tarafından finanse edilip desteklenmiştir. 1904 yılında İngilizlerin Nijerya'yı işgal etmesi, sömürü hükümetini kurması ve İngiliz eğitim sistemini dayatması sonucu toplumsal ve finalsal desteği yitiren Almajiri okulları zamanla yozlaşmaya ve amacından şaşmaya başlamıştır. İlk kurulduğu zamanlarda dönemin önde gelen devlet adamlarını, liderlerini ve ilim adamlarını yetiştirirken günümüzde çocukların istismar edildiği bir yapı haline gelmiştir. Nijerya'da diğer Afrika ülkelerinde olduğu gibi doğum oranı oldukça yüksekken kişi başına düşen milli gelir bir o kadar düşük. Çok çocuk yapmayı dinin ve kültürlerinin bir getirisi olarak gören aileler ne yazıkki çocukların günlük ihtiyaçlarını karşılamaya yetersiz. Barınma, yeme içme bile büyük birer sorunken eğitime para harcamalarını düşünmek oldukça hayalperest. Bize göre oldukça cüzi sayılabilecek eğitim ücretini ödemek istemeyen  tamamen ücretsiz olduklarını inanan aileler dini eğitime yöneliyorlar. Kimi aileler ekonomik sebeplerin yanı sıra Batı eğitiminin günah olduğunu düşündükleri için de çocuklarını Almajiri sistemine dahil ediyorlar.  Nijerya'nın kuzeyinde yaygın olarak görülen bu uygulamada Malam(dini öğretmen) belli aralıklarla köye gelerek köy çocuklarını şehirdeki "okuluna" ücretsiz götürüyor. Çocuğun barınma, yeme içme ve eğitim ihtiyacını ücretsiz karşılandığını düşünen anne baba da bu durumdan oldukça memnun. Şehre birbirinden farklı hayallerle gelen çocuk içinse Almajiri okulu tam anlamıyla cehennem. Okul diye nitelendirilebilecek bir bina ortada yok. Genelde Malamın evinin bahçesine yapılan küçücük evde 40 ila 100 arası çocuk yataksız yorgansız kalmaya zorlanıyor. İslam dini adına da pek bir şeyin öğretildiği söylenemez. Sabah namazından sonra sokaklara yollanan çocuklardan akşama kadar dilenmesi ve öğretmeninin evine eli boş dönmemesi tembih ediliyor. Yeterince para getirmeyen ya da herhangi bir konuda öğretmeninin sözünden çıkan çocuk ise falakaya yatırılıyor. 

Almajiri'nin parçası olmaya zorlanan çocukların sayısı ülke genelinde on milyonları buluyor,  bu da ülkenin geleceği açısında kaygı verici bir durum. Sokaklarda başı boş, aç, her türlü yardıma muhtaç bir şekilde gezen çocuklar ise suç çetelerinin hedefi haline geliyor. Boko Haram (kelime anlamı Batı eğitimi haram ) terör örgütünü duymayanımız yoktur herhalde. Almajiri çocukları hem ailesiz oldukları için hem her türlü yardıma muhtaç oldukları için hem de aileleri ya da sözde öğretmenleri yüzünden Batı eğitiminin haram olduklarına inandırıldıkları için Boko Haram terör örgütüne kolayca dahil olabiliyorlar.Son yıllarda devlet Almajiri sistemini kontrol etmeye çalışsa da yapılan çalışmalar yeterli değil. Almajiri sisteminin  İngilizlerden önceki eski başarısını yakalayabilmesi için okul-öğretmen- yönetmelik kontrolunun yapılması şart. Nasılki Batı eğitimi veren okulların öğretmenleri sınavlara tabi tutuluyor, devlet tarafından verilen yönergelere göre müfredat oluşturuluyorsa bu yapılara da aynı standartlar getirilmeli. Çocukların her türlü ihtiyacını karşılayabilecek yurtlar oluşturulmalı, çocukların kontrolu malamlardan alınıp kurumsal okullara taşınmalı. Biliyorum bu söylediklerim şu an sizin için oldukça ütopik gelebilir, hangi parayla bu kadar iş yapılacak diyebilirsiniz ama aslında Nijerya oldukça zengin bir ülke. Doğal gaz, petrol ve daha nice doğal kaynakların sahibi. Devlet adamları ülkenin geleceği olan çocuklar için bir sistem geliştirirse dünyaya örnek olacak okulların kurulması hiçte zor değil. 2019'da ülkede Başkanlık ve yerel seçimler olacak, umuyorum ki yeni gelen kadro bu konuda gerekli çalışmaları yaparlar.
 Unutmadan blogumla ilgili aşağıya 👇 yorum yapar, bana yeni fikirler verirseniz ve blogumu kendi sosyal medya hesaplarınızda paylaşırsanız çok sevinirim. 😊